Proteolityczna czynność soku żołądkowego może być przez dłuższy czas zastąpiona wzmożoną pracą trzustki. Gdy z czasem wydzielanie soku trzustkowego ulegnie także upośledzeniu, wtedy pod wpływem mechanicznego i chemicznego podrażnienia jelit przez nie dość przetrawione pokarmy, rozwij a się nieżyt jelit, objawiający się między innymi bardzo uporczywymi biegunkami. Sprawa wikła się także uszkodzeniem czynności odtruwającej wątroby, która jest narażona na ustawiczne działanie wchłaniających się z jelit szkodliwych składników powstających, wskutek zaburzenia trawienia. Wszystko to wiedzie do coraz znaczniejszego upadku odżywienia chorych. Jeżeli, jak to bywa niekiedy, ustaje także wydzielanie, tzw. czynnika przeciwariemicznego Castlea (str. 94), wtedy rozwija się choroba Biermera. Badanie przedmiotowe podstawowymi metodami fizycznymi w postaci wtórnej upośledzonej czynności wydzielniczej żołądka nie wykrywa zmian nawet w bezsoczności żo łądkowej, prócz objawów choroby podstawowej. W postaci pierwotnej nieraz się stwierdza budowę asteniczną ustroju. Badanie czątkowe czynności wydzielniczej żołądka wykrywa jej upośledzenie, brak uwarstwienia soku i złe wyrobienie miazgi pokarmowej. W bezsoczności nie ma w zawartości żołądkowej, wydobytej po różnych śniadaniach ani wolnego kwasu solnego, ani pepsyny. Rozpoznanie upośledzenia wydzielniczej czynnosci żołądka opiera się na wynikach badania wydzielniczej czynności żołądka metodą śluzotok żołądkowy cząstkową po różnych śniadaniach. Co do pepsyny, to przed jej określaniem należy doprowadzić sok przez dodanie n/2o-HCl do kwaśności właściwej sokowi po zastosowanym śniadaniu. W różnicowaniu między postacią pierwotną a wtórną bezsoczności żołądkowej dopomóc może badanie wydzielniczej czynności żołądka po uprzednim wstrzyknięciu 0,5-1 mg histaminy (str. 129). [więcej w: żywokost maść jak zrobić, bazofile podwyższone, mutacja somatyczna ]